เรื่องที่ 1 ประเภทของการจัดสวนในภาชนะ

การจัดสวนในภาชนะ

        ๑ ความหมาย ความสำคัญ ของการจัดสวนในภาชนะ

            การจัดสวนในภาชนะ เป็นการจัดสวนจำลองทิวทัศน์ธรรมชาติ เช่น น้ำตก ลำธาร ป่า เขา ทะเลทราย หรืออื่นๆ ตามจินตนาการของผู้จัดสวน โดยย่อส่วนให้เล็กลง มาวางไว้ภายในภาชนะขนาดเล็ก เช่น ถาด แก้วใส ขวดโหลหรือตู้กระจก ที่สามารถเคลื่อนย้ายได้สะดวก และนำไปประดับตกแต่งอาคารบ้านเรือน ห้องทำงาน ห้องรับแขก ห้องเรียน หรือห้องอื่นๆ ให้สวยงามเสริมสร้างบรรยากาศที่สดชื่น ตื่นตาตื่นใจสำหรับผู้อยู่อาศัยหรือผู้พบเห็นให้เกิดสุนทรียภาพเพื่อให้บ้านมีสีสันของธรรมชาติ สีเขียวสดใส ทำให้มีโอกาสใกล้ชิดธรรมชาติมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่อาศัยอยู่ในสังคมเมืองไม่ได้ใกล้ชิดธรรมชาติ การจัดสวนในภาชนะจึงเหมือนกับย่อธรรมชาติให้อยู่ใกล้ชิดกับมนุษย์ เป็นการสร้างบรรยากาศที่สดชื่น ผ่อนคลายความตึงเครียด
 
            การจัดสวนในภาชนะที่นิยมจัดกันในปัจจุบัน มี ๒ ลักษณะ ดังนี้
            ๑) การจัดสวนถาด เป็นการจัดสวนจำลองให้มีขนาดเล็กลงในภาชนะที่ทึบแสงก้นตื้น ปากกว้าง ซึ่งเรียกว่า “ถาด”(tray) โดยคัดสรรเลือกพันธุ์ไม้ที่มีขนาดเล็ก แต่มีรูปทรงเหมือนต้นไม้ขนาดใหญ่ในธรรมชาติ หรือใช้ไม้แคระและประดับตกแต่งด้วย ดิน กรวด หิน ที่ย้อมสีสันต่างๆ สวนถาดที่นิยมจัดกันมี ๒ ประเภท คือ
                สวนถาดชื้น เป็นสวนถาดที่จัดด้วยกลุ่มพรรณไม้ที่ต้องการความชื้นสูง เช่น เฟิร์นชนิดต่างๆ ว่านเศรษฐ์ โปร่งฟ้า พลูทอง สาวน้อยประแป้ง คล้า พลูฉีก สนบางชนิด ไผ่เสฉวน เป็นต้น
                สวนถาดแห้ง เป็นสวนถาดที่จัดด้วยกลุ่มพรรณไม้ตระกูลกระบองเพชรและพืชอวบน้ำ
 
            ๒) การจัดสวนแก้ว เป็นการจัดสวนจำลองให้มีขนาดเล็กลงในภาชนะที่มีลักษณะโปร่งใสหรือแก้วใส เช่น จัดในแก้ว ขวดโหล ตู้กระจกหรือตู้ปลา ซึ่งสามารถมองผ่านแก้วเห็นสวนภายในแก้วได้ชัดเจน โดยทั่วไปคนไทยมักจะเรียกการจัดสวนในขวดโหลกว่าสวนขวด และเรียกสวนในตู้ปลาว่า สวนตู้
            สวนในภาชนะ มีความสำคัญต่อทุกคนเป็นอย่างมาก เพราะเป็นสิ่งทดแทนธรรมชาติ ในปัจจุบันสวนในภาชนะสามารถสร้างคุณค่าแก่ชีวิตทั้งในแง่เศรษฐกิจ เช่น ทำเพื่อไว้จำหน่ายและในแง่ของสังคมใช้เป็นของขวัญของฝากในโอกาสสำคัญที่ทรงคุณค่า และในแง่จิตใจใช้เป็นเครื่องมือพัฒนาจิตใจของมนุษย์ได้เป็นอย่างดี
            การจัดสวนในภาชนะมีประโยชน์ ดังนี้
            ๑. ช่วยเสริมสร้างความรู้ด้านการเกษตร ด้านศิลปะและการเพาะเลี้ยงพันธุ์ไม้แคระชนิดต่างๆ ให้อยู่ในสภาพที่สมบูรณ์
            ๒. ช่วยเสริมสร้างสุนทรียภาพในการออกแบบ เขียบแบบจัดสวนในภาชนะเชิงอนุรักษ์สภาพสิ่งแวดล้อม
            ๓. ช่วมเพิ่มความสุขทางด้านร่างกายและจิตใจ จากการอยู่ใกล้ชิดธรรมชาติ
            ๔. ทำเป็นอาชีพอิสระในการสร้างรายได้ระหว่างเรียนได้เป็นอย่างดี
 
 
       ๒ องค์ประกอบของการจัดสวนในภาชนะ
            การจัดสวนในภาชนะให้มีความสวยงาม เลียนแบบหรือจำลองทิวทัศน์ธรรมชาติตามวัตถุประสงค์ของผู้จัด องค์ประกอบที่สำคัญที่ผู้จัดสวนควรคำนึง มีดังน้
            ๑) ความรู้พื้นฐานด้านศิลปะ ได้แก่
                เส้น ที่ปรากฏในสวนภาชนะ ได้แก่ เส้นของภาชนะรองรับ ต้นไม้ ดอกไม้ ทิวทัศน์ที่เป็นทางเดิน หากเป็นเส้นตรง หรือเส้นโค้ง จะช่วยสร้างอารมณ์และความรู้สึกที่ผ่อนคลายรวมทั้งช่วยให้ดูพื้นที่กว้างขึ้น
                รูปทรง ได้แก่ รูปทรงของต้นไม้ ภาชนะ และวัสดุตกแต่งให้กลมกลืน
                สี จะช่วยให้เกิดความกลมกลืนและเกิดความรู้สึกแตกต่าง เช่น สีเขียว ให้ความรู้สึกสดชื่น เป็นต้น
                ผิวสัมผัส  คือ การดูภาพรวมของต้นไม้จากตาจะเห็นความละเอียด ความหยาบของใบไม้ ดอกไม้ ที่มาจัดรวมกัน เพื่อให้เกิดความแตกต่าง และกลมกลืืน
                จังหวะหรือระยะ การวางต้นไม้ และวัสดุแต่ละชิ้น ให้เกิดความสมดุลไม่ให้เอียงไปทางใดทางหนึ่ง
                สัดส่วน คือ การเปรียบเทียบขนาดของสิ่งของ หรืือต้นไม้ที่อยู่ในบริเวณเดียวกันให้มีสัดส่วนที่สมดุลกัน
                ความแตกต่าง เป็นการนำเอาองค์ประกอบที่มีลักษณะต่างกันมารวมกัน เช่น นำความแตกต่างของสี รูปทรง ผิวสัมผัส มาจัดรวมกันจะเกิดความงามและกลมกลืน
                จุดสนใจ จุดเด่น โดยการสร้างจินตนาการว่าจะโชว์อะไร โดยดูจากต้นไม้ที่มีอยู่ก่อนจากนั้นสร้างจุดรอง จุดเสริมที่กลมกลืน เพื่อให้สวนถาดดูน่าสนใจ
                ความกลมกลืน เป็นการจัดองค์ประกอบท้งหมดที่พูดถึงให้เกิดความพอเหมาะพอดี ความกลมกลืนมิได้หมายถึงเฉพาะการจัดองค์ประกอบที่คล้ายกันหรือเหมือนกันเพียงอย่างเดียวแต่ความกลมกลืนอาจเกิดจากสิ่งที่แตกต่าง หลากหลาย มารวมกันอย่างเหมาะสมสวยงาม