12.1 ทักษะการป้องกันตนเองจากสถารกราณ์ขับขันjavascript:;
ความรู้ มีความสัมพันธ์กับทัศนคติ
ทัศนคติ มีความสัมพันธ์กับ พฤติกรรม การเปลี่ยนแปลงทัศนคติขึ้นอยู่กับความรู้ หากมีความรู้ความเข้าใจดี ทัศนคติจะเปลี่ยนแปลงได้ เมื่อทัศนคติเปลี่ยนแปลงแล้ว จะมีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
ทั้งสามสิ่งนี้มีความเชื่อมโยงกัน ดังนั้นในการที่จะให้มีการยอมรับหรือปฏิเสธในสิ่งใด ต้องพยายามเปลี่ยนแปลงทัศนคติเสียก่อน โดยการให้ความรู้ เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
“ทัศนคติที่ดี” จะทำให้เกิด
“พฤติกรรมเพศสัมพันธ์ที่ถูกต้องเหมาะสม”
การวิเคราะห์ปัญหาและประเมินสถานการณ์
การวิเคราะห์ปัญหา หรือการวิเคราะห์สถานการณ์ หมายถึงการระบุเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เรากำลังเผชิญอยู่ รวมทั้งข้อมูลหรือรายละเอียดเกี่ยวกับความเป็นมา สาเหตุ ระดับความรุนแรงของผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับเราทั้งในด้านบวกและด้านลบ ความพร้อมของเราในการเผชิญเหตุการณ์ดังกล่าว และทางเลือกที่เป็นไปได้ในแก้ไขปัญหาหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ก่อนที่จะตัดสินใจว่าเราจะแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างไร
การประเมินสถานการณ์อย่างรอบคอบเพื่อให้เข้าใจเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับเราได้อย่างถูกต้องชัดเจน จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้เราสามารถเผชิญและผ่านพ้นเหตุการณ์ดังกล่าวได้อย่างมีสติ
มีหลายสถานการณ์ที่จะนำไปสู่การมีพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ และพฤติกรรมการ ติดยาเสพติด ซึ่งจะนำไปสู่การติดเชื้อเอดส์หรือตั้งครรภ์ที่ไม่พึงประสงค์ได้ แนวทางสำคัญซึ่งจะช่วยให้พ้นจากผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ดังกล่าวได้ คือการตัดสินด้วยความรับผิดชอบ ซึ่งหมายถึงการตัดสินใจที่ไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อตนเองและบุคคลอื่น โดยคำนึงถึงสุขภาพ ความปลอดภัย กฎหมาย และความรับผิดชอบต่อตนเองและบุคคลอื่น แนวทางดังกล่าวประกอบด้วย
- การระบุสถานการณ์หรือปัญหาที่กำลังเผชิญ
- คิดถึงทางเลือกหรือทางออกที่เป็นไปได้และมีความเหมาะสม โดยอาจขอคำปรึกษาจากบุคคลที่เชื่อถือได้
- ตัดสินใจกำหนดทางเลือกที่พิจารณาว่าเหมาะสมที่สุดกับสถานการณ์ขณะนั้นและในอนาคต
- ปฏิบัติตามทางเลือก และประเมินผลการตัดสินใจดังกล่าว เพื่อเป็นบทเรียนและประสบการณ์สำหรับการเผชิญหน้ากับเหตุการณ์ในอนาคต
การสื่อสารเพื่อการปฏิเสธ
|
การปฏิเสธในเรื่องเพศและยาเสพติดเป็นเรื่องละเอียดอ่อน และต้องกระทำอย่าง ระมัดระมัด เพื่อไม่เป็นทำลายสัมพันธภาพที่ดีกับบุคคลเหล่านั้น การปฏิเสธในบางสถานการณ์ที่ไม่เหมาะสมอาจมีอันตรายได้ จึงเป็นทักษะที่ต้องฝึกฝน ทักษะดังกล่าวประกอบด้วยการยืนยันความคิดและความตั้งใจในการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงและอันตรายที่อาจเกิดขึ้น เช่น
- การแสดงกริยาอาการ ได้แก่ การเดินออกจากบริเวณนั้น การหยุดพูดเรื่องนั้น หรือการมองหน้าเพื่อเป็นการปราม
- การพูดและการแสดงกริยาอาการ เช่น พูดว่า “ฉันคิดว่ามันยังไม่ถึงเวลา” พร้อมกับเดินออกจากสถานที่นั้น
- การพูดจาหว่านล้อมให้อีกฝ่ายหลีกเลี่ยงหรือเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างไรก็ตาม การป้องกันที่ดีที่สุดคือ การหลีกเลี่ยงการเข้าไปในสถานที่หรือสถานการณ์ที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงและการตัดสินใจที่ยากลำบาก
การสื่อสารเพื่อการโน้มน้าวใจ
| |
การโน้มน้าวใจเพื่อให้บุคคลอื่นเปลี่ยนแปลงความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมเดิมไปสู่สิ่งที่ถูกต้องและเหมาะสมนั้นเป็นทักษะที่จำเป็นประการหนึ่ง ซึ่งช่วยให้เราสามารถหลุดพ้นจากสถานการณ์คับขันและการตัดสินใจที่ยากลำบากในสถานการณ์ต่าง ๆ การโน้มน้าวใจอาจทำได้หลากหลายวิธี เช่น การยกเหตุและผล การยกโทษภัยของการตัดสินใจหรือการกระทำที่ไม่เหมาะสม การเสนอทางเลือกที่ไม่ทำให้อีกฝ่ายรู้สึกว่าตนเสียเปรียบ เป็นต้น |
เยาวชนมีการเปลี่ยนแปลงโดยเฉพาะฮอร์โมนในร่างกาย มีผลกระตุ้นให้มีความสนใจกับเพศตรงข้าม รวมทั้งแรงขับตามธรรมชาติ ที่ทำให้ใคร่รู้ ใคร่ลอง ในเรื่องเพศ จนเป็นปัญหาที่วัยรุ่นปัจจุบันประสบปัญหากันมากมาย กลวิธีการป้องกันการมีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันสมควร ให้เยาวชนได้เรียนรู้บันได 13 ขั้น นำพาให้พ้นภัยได้ ดังนี้
-
- เรียนรู้ถึงความคิดต่างกันของหญิงชายในเรื่องเพศ
ผู้ชายมีเพศสัมพันธ์ได้โดยไม่มีความรัก ขณะที่ผู้หญิงมีเพศสัมพันธ์เพราะความรัก ผู้ชายมองการมีเพศสัมพันธ์ว่าเป็นการหาความสุขร่วมกันและไม่ต้องผูกพัน ขณะที่ผู้หญิงเมื่อมีเพศสัมพันธ์กับชายใดจะต้องการมีความผูกพันกับชายคนนั้น หลังจากมีเพศสัมพันธ์ ผู้ชายไม่ได้คิดว่าจะต้องมีความผูกพันอะไรต่อไป ขณะที่ผู้หญิงคิดว่าเมื่อมีเพศสัมพันธ์กันแล้ว เธอจะต้องมีความผูกพันกับชีวิตเขา จึงเรียกความรับผิดชอบจากผู้ชาย ความตระหนักถึงความแตกต่างระหว่างชายหญิง จะเป็นการป้องกันการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่คาดคิด ซึ่งจะนำปัญหาต่าง ๆ มากมายที่ยากแก่การแก้ไข
- วัยรุ่นชายควรคิดเสมอว่าวัยรุ่นหญิงเป็นเพศเดียวกับแม่ พี่น้อง ควรช่วยเหลือและให้เกียรติ
- ควรหลีกเลี่ยงการถูกเนื้อต้องตัว เพราะอาจนำไปสู่การมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่คาดคิดได้
- ควรหลี่กเลี่ยงการไปพักค้างคืนร่วมกันเป็นหมู่คณะ หรือตามลำพังโดยไม่มีผู้ใหญ่คอยดูแล
- ควรหลีกเลี่ยงการอยู่ด้วยกันตามลำพังในที่ลับตาคน
- ควรหลีกเลี่ยงการไปในสถานที่เปลี่ยว โรงแรมและสถานเริงรมณ์ทุกรูปแบบ
- ควรหลีกเลี่ยงการมีนัดหมายกับเพศตรงข้ามในยามวิกาล
- ควรหลีกเลี่ยงการดื่มเหล้า เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือสารเสพติดทุกชนิด
- วัยรุ่นหญิงควรแต่งกายเรียบร้อย และมิดชิด ไม่ควรแต่งกายในลักษณะที่ยั่วยุ ให้ผู้พบเห็นเกิดอารมณ์ทางเพศ เช่น เสื้อสายเดี่ยว เสื้อเกาะอก กระโปรงสั้น และกางเกงรัดรูปเกินไป
- หลีกเลี่ยงการคบเพื่อนหรืออกเที่ยวกับเพื่อนต่างเพศที่ไม่รู้จักดีพอ
- ควรหลีกเลี่ยงการออกเที่ยวหรือเดินทางในยามวิกาล หรือการเดินทางในที่เปลี่ยว
- วัยรุ่นชายหญิงควรวางตัวต่อกันอย่างสุภาพ ให้เกียรติซึ่งกันและกัน และไม่ควรมีการล่วงเกินทางเพศ หรือวางตัวสนิมสนมใกล้ชิดเกินไป
- การสำเร็จความใคร่ด้วยตนเอง ในสถานการณ์ที่เหมาะสม(การสำเร็จความใคร่ด้วยตนเอง เป็นทางออกที่ดีทางหนึ่ง ใช้เป็นไม้ตายสุดท้าย ควรทำในที่ลับ และอย่างพร่ำเพรื่อจนเกินไป)
การควบคุมอารมณ์ที่เสี่ยงต่อการมีเพศสัมพันธ์
การเสริมสร้างทักษะในการควบคุมอารมณ์และพฤติกรรมเสี่ยงต่อการมีเพศสัมพันธ์ และการเสพยาเสพติด จึงเป็นสิ่งจำเป็น แนวทางหนึ่งในการเสริมสร้างทักษะดังกล่าวคือการรู้จักคุณค่าของตนเอง บุคคลที่รู้จักคุณค่าของตนเอง คือคนที่ยอมรับความเป็นตนเอง จะรักตัวเอง ไม่ทำสิ่งที่เป็นโทษภัยให้ตนเอง สามารถยอมรับเหตุการณ์ และผลที่เกิดขึ้นจากการกระทำของตนเองได้ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว ดังนั้นการรู้จักคุณค่าของตนเองจึงเป็นปัจจัยให้สามารถประเมินความเสี่ยงและผลที่เกิดขึ้นได้ ซึ่งจะส่งผลให้บุคคลนั้นสามารถหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง
การพัฒนาและปรับเปลี่ยนทัศนคติของตนเองและผู้เกี่ยวข้อง
|
|
ความเข้าใจถึงความแตกต่างและข้อจำกัดของคนแต่ละคน ทั้งในด้านภูมิหลัง เศรษฐกิจ การเมือง สังคม และวัฒนธรรม รวมทั้งการมีความพร้อมในการปรับเปลี่ยนความคิดและทัศนคติที่มีต่อสิ่งต่าง ๆ รอบตัว ทักษะในการเผชิญหน้าและการแก้ไขสถานการณ์ต่าง ๆ ด้วยมุมมองที่ดีในเชิงบวก ตลอดจนมีความสามารถในการโน้มน้าวให้บุคคลอื่นมีคุณลักษณะดังกล่าวเช่นกัน เป็นสิ่งสำคัญในการอยู่กันของคนในครอบครัวและในสังคม
การป้องกันตัวเองไม่ให้ติดเชื้อ HIV
โดยการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมหรือการปฏิบัติตนในชีวิตประจำวันให้ปลอดภัยต่อการติดเชื้อเอดส์โดยไม่คาดคิด ดังนี้
- ไม่มีพฤติกรรมเสี่ยง ไม่มีเพศสัมพันธ์กับคนที่ไม่รู้จัก หรือไม่แน่ใจว่าจะมีเชื้อ
ไวรัสเอชไอวีอยู่
- ต้องสวมถุงยางอนามัยทุกครั้ง เมื่อจะมีเพศสัมพันธ์กับคนที่ไม่รู้จัก หรือไม่แน่ใจว่าจะมีเชื้อไวรัสเอชไอวีอยู่หรือไม่
- ไม่ใช้เข็มฉีดยาหรือของมีคมร่วมกับผู้อื่น เช่น มีดโกนหนวด กรรไกรตัดเล็บ แปรงสีฟัน เป็นต้น
- หากต้องใช้ของมีคมกับร่างกาย ควรทำความสะอาดเครื่องมือเสียก่อนด้วยน้ำ
และสบู่
- งดเว้นใช้ยาเสพติดโดยเฉพาะชนิดฉีด หากเลิกไม่ได้ควรเปลี่ยนเป็นชนิด สูดดม หรือกินแทน หากจำเป็นต้องฉีด ก็ควรใช้เข็มชนิดครั้งเดียวทิ้ง
- หลีกเลี่ยงไม่สัมผัส กับเลือด น้ำเหลือง น้ำอสุจิ น้ำในช่องคลอด ของผู้อื่นโดยตั้งใจหรือไม่ก็ตาม
- หากสัมผัสกับเลือด น้ำเหลือง น้ำอสุจิ น้ำจากช่องคลอด น้ำลาย น้ำนม ปัสสาวะ อุจจาระของใครก็ตาม ควรรีบล้างด้วยน้ำและสบู่ทันที
- งดการรับบริจาคเลือด หรือ อวัยวะที่ไม่ได้ผ่านการตรวจหาเชื้อเอชไอวีเสียก่อน
|
